ข้าวไร่ลืมผัวเพชรบูรณ์
ลักษณะเด่น
ข้าวเปลือกมีสีเมล็ดเป็นสีฟางแถบดำ หรือสีฟางข้าวกล้อง มีสีม่วง รูปร่างค่อนข้างป้อม
คุณค่าทางโภชนาการ
- มีสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น แอนโทไซยานิน และแกมมาโอไรซานอล
- มีกรดไขมันอิ่มตัว เช่นโอเมกา3 โอเมกา6 ลัโอเมกา9
- มีวิตามินเช่น วิตามินบี1 และวิตามินบี2
- มีธาตุอาหารอื่นๆอีกมากมาย เช่น ธาตุเหล็ก แคลเซียม และแมงกานีส
กระบวนการผลิต
- พื้นที่ผลิตอยู่ในจังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นพื้นที่ดอนไม่มีน้ำขัง ตามเชิงเขาในพื้นที่สูงที่ระดับความสูง 400 – 800 เมตร จากระดับน้ำทะเล และมีกระบวนการผลิตในระบบ GAP
- การแปรรูป ผลผลิตข้าวเปลือกสีแปรสภพาเป็นข้าวกล้อง โดยโรงสีและการแปรสภาพในพื้นที่จังหวัดเพชรบูรณ์
- การบรรจุหีบห่อระบุชื่อ “ข้าวไร่ลืมผัวเพชรบูรณ์”
ความสัมพันธุ์ระหว่างสินค้ากับแหล่งภูมิศาสตร์
ข้าวเหนียวดำพันธุ์ลืมผัวเป็นข้าวพื้นมืองชนิดหนึ่งที่ชาวเผ่าม้งปลูก สำหรับบริโภคเป็นอาหารหลักกันมายาวนาน เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวเผ่าม้ง ที่สร้างวัฒนธรรมในการเพาะปลูก ความเป็นอยู่วิถีชีวิตประเพณี โดยนำมาใช้เป็นเครื่องเซ่นไหว้ในพิธีกรรมต่างๆตามความเชื่อของชนเผ่า สืบต่อกันมาหลายชั่วอายุคน ความเป็นมาของชื่อข้าวชนิดนี้ มีเรื่องเล่าต่อกันมาว่า มีสามีภรรยาชาวเขาเผ่าม้งคู่หนึ่ง เมื่อสามีออกไปทำไร่ทำนา ภรรยาอยู่บ้านหุงหาอาหารไว้รอสามี วันหนึ่งภรรยาได้หุงข้าวเหนียวสีดำไว้รอสามี นางคิดว่าจะกินข้าวเย็นพร้อมกันแต่สามีกลับช้า นางทนหิวไม่ไหวเลยกินข้าวก่อน คาดว่าจะกินนิดๆหน่อยๆ พอประทังหิวแต่เพราะความหอม นุ่ม อร่อย ของข้าวเหนียวดำที่นางหุงไว้รอสามี นางจึงเผลอกินจนหมด เมื่อสามีกลับมาถึงบ้านไม่มีข้าวกิน ข้าวจึงได้ชื่อว่า “ข้าวไร่ลืมผัว”
ได้รับการรับรอง ข้าวสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) เมื่อวันที่ 26 เมษายน 2556
